"Тамақ әзірлеу технологиясы" пәнінен ашық сабақ

«Тамақ әзірлеу технологиясы» пәнінен ашық сабақ 
Тақырыбы: Мөлдір көжені дайындау технологиясы
Білім беру бағдарламасы: 5В012000 - «Кәсіптік оқыту»
Топ: Ко-17
Курс: 4
Оқытушы: аға оқытушы Сапарбаева Ұ.Ә.

Video: https://youtu.be/YKv5xkIYW6s

Сабақтың мақсаты:
Әрбір кәсіптің орны мен маңыздылығы бар екендігін дәлелдеу арқылы әр істің шебері болу қажеттілігін ұғындыру тәрбиелеу білімдерін жинақтау және жүйелеу. 

Сабақтың көрнекілігі: Оқулық, электронды оқулық, слайд.

Әдіс-тәсілдер: Миға шабуыл, сұрақ-жауап, түсіндіру, кері байланыс.

Сабақтың түрі: практика

Сабаққа пайдаланған көрнекіліктер:
1. тапсырмалар
2. бақылау сұрақтары
3. әдебиеттер 

Білімділік: тамақ әзірлеу және көже өнімдер даярлау технологиясы бойынша білімдерін жүйелеу, білімдерін тереңдету.

Дамытушылық: қиялдай білуге, елестете білуге, еңбектенуге, өз бетінше жұмыс жасап, өзін - өзі тексеруге, тапсырманы шығармашылықты түрде орындауға үйрету.

Тәрбиелік: пәнге қызығушылығын арттыру, жеке және топ арасында жұмыс жасай білуге үйрету, қарым - қатынас мәдениетіне, өз күшіне сенімді болуға тәрбиелеу.

Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі 5 минут
Өткен сабақтарға қысқаша қайталау жасап, топ студенттерінің ойын жинақтау, жаңа сабақ тақырыбымен таныстыру.
Жаңа сабак 25 минут
Тапсырма: Студенттерге жаңа тақырып мазмұны бойынша ас әзірлеу технологиясы бойынша жазбаша ұсыну

Қысқаша теориялық мәліметтер:
І.Ұйымдастыру кезеңі: Студенттердің сабаққа дайындығын пысықтау.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Тізім бойынша үй тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

«Мөлдір көжені дайындау технологиясы» 
Адамның тамақтануында көже өте маңызды рөл атқарады: тәбетті ашады, организмнің суға қажеттілігінің қомақты бөлігін қанағаттандырады., сонымен қатар витаминдердің , минералды тұздардың және басқа биологиялық белсенді заттардың көзі болып табылады. Көжелер сұйық негізден және әр түрлі азықтардын тұрады.
Көжелердің сұйық негізіндегі сығынды заттар және ашытылған қырыққабаттағы, қызанақтағы, тұздалған қиардағы және т.б. болатын органикалық қышқылдар, көжені дайындауға арналған азықтардың дәмі және хош иісі тәбетті ашады. 
Гарнирдің құрамына кіретін азық-түліктер (көкөністер, жармалар, ет, балық, т.б.) көмірсуларға, майларға және нәруыздарға өте бай болады.Көжелер ыстық және суық болып екіге бөлінеді. Ыстық көжелер (75-80 С) сорпамен (сүйек, ет, балық және құс), сүтпен және қайнатпамен (саңырауқұлақ, жарма, көкөніс), ал суық көжелер температурасы (7-14 С) кваспен, қатықпен, айранмен, қызылша піспе суымен және квасты қызылша піспе суымен дайындалады.
Көже– қазақтың ұлттық тағамы.
Ет, май, немесе сүт өнімдерінің езінділерінің бірі қосылмаған көже адамға тамақ болмайды, құнары аз, тек аштан өлмеудің ғана аужалы деп саналған. Көженің бірнеше түрі бар.
Кеспе көже жасау үшін жұқа жайылған қамырды орамалап бүктеп, арнаулы пышақпен кесілген жіңішке таспа кеспені еті сүзіліп алынған сорпаға қатты қайната отырып себелеп салады. Сирек елеуішпен елеп салса, ол ұннан тазарып, саласы жазылып, сорпаның ішінде онша ботқаланбай, ішуге ұнамды болып піседі. 
Кейде кеспені жайып қойып, біраз кептірілгеннен кейін барып кеседі. Қазақ халқы кеспенің қамырын, көбінесе, жұмыртқа езген сүтке илеген. Мұндай кеспенің нәрі, азықтық қасиеті, дәмділігі артады. 
Пісуі жеткенде кеспенің қоюы сорпаның бетіне көтеріліп, біраздан соң сорпаның түбіне қайта шөге бастайды. Бұл кеспенің дайын болғанын көрсетеді.
Жұлма көже жасау үшін алдымен нанды илеп, лайықты ашытып, үстіне май жағып, таспа формасында кесіп қояды. Етті, түрлі көкеністерді, ішінде қызанақ, сарымсақ, картоп бар, турап әзірлеп алады. 
Сосын етті салып қуырып, көкеністерді және түрлі қосымшаларды қосып, сәл піскен соң лайықты су құйып қайнауын күтеді. 
Қайнаған соң әрбір таспа қамырды жалпақтап созып, сол қолдың қырына таспа қамырды орап ұстайды да, оң қолмен жұлып, қайнап жатқан тұсқа салады. Осылай барлық қамыр түгел қазанға жұлып салынып болған соң лайықты қайнатады.
Қолдама көже жасау үшін қамыр арнайы дәм-тұзын татымды етіліп сүтке, кейде жұмыртқа қосқан сүтке, сорпаға иленеді, сосын оны үстелге салып, бармақпен ширата жұқартып түйіршіктейді. Сорпаға пісіреді. Атырау өңірінде оны бармақ көже деп те атайды.
Ши кеспені талшығын өте жіңішке кесіп, кептіріп әзірлейді.
Салма көжені жайған жұқа қамырды төрт бұрышты етіп кесіп жасайды.

Ас мәзірімен қатар тамақтану мәдениетінің 10 ережесін біле жүруіміз керек, олар:
1. Әрбір адам тағамнан 1 тәулікте жұмсайтын энергиясына сай қуат алуға тиіс.
2. Әрбір адам үшін күніне 4 не 5 рет тамақтану тиімді.
3. Тамақты күн сайын бір мезгілде қабылдау керек.
4. Ыстық тағам температурасы 50 - 60С, салқын тағам 10С — тан төмен болмау керек.
5. Ақырғы тамақтану ұйқыға дейін 2 сағат бұрын болу керек.
6. Тамақтың түрін (рационын) өзгертіп тұру керек
7. Қайнатылған, буға, парға піскен тағам пайдалы.
8. Тамақты асықпай шайнап жеу керек
9. Сұйық тағамдарды көкөніс, жемісті көп қолдану керек
10. Сүт, суттен жасалған қышқылтым тағамды жеу керек

Бақылау сұрақтары:
1. Тамактану дегеніміз?
2.  Тамактану ережесі
3. Тамактану мәдениеті
4. Кеспе көже жасалу технологиясы

Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1. М.И.Беляев, И.Г.Бережной, Г.А.Петров и др.; общ.ред. М.И.Беляева. Организация производства и обслуживания в общественном питании- М.: Экономика, 1986.- 302 с. 2.Усов В.В. Организация производства и обслуживания на предприятиях общественного питания.- М.: ИРПО; ПрофОбрИздат, 2012.-416 с. 
3. Шленская Т.В., Зубцова Ю.И. Организация производства и обслуживания на предприятиях общественного питания. Часть 2. Учебное пособие. М.: МГУТУ, 2018 
4. С.Кенжеахметұлы, Қазақтың дархан дастарханы. – Алматы: «Алматы кітап». 2007;
5 Козловская М. В. Феномен питания в эволюции человека. Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора исторических наук. – М.; 2002 г., 30 с.